به گزارش مشرق، هم‌زمان با افزایش دمای هوا در پاره‌ای از مناطق جهان میزان مصرف برق هم از حالت معمول فراتر رفته است و زنگ خطر را در نقاط مختلف جهان به صدا درآورد.

میزان مصرف برق در کشورمان ایران از مرز ۷۳ هزار مگاوات هم فراتر رفت و رکورد بی‌سابقه‌ای در تاریخ صنعت برق از خود بر جای نهاد.

یکی از روش‌های موثر برای کنترل مصرف، اعمال روش‌های مدیریت بر مصرف است که فقط مختص ایران نیست و سایر کشورها هم به فراخور اجرایی می‌کنند.

سیاست تشویق و تنبیه از جمله ابزارهای موثر در اعمال مدیریت مصرف است که در ایران امسال بیشتر بر روی سیاست تشویق محوری آن تاکید شده است.

حال ببینیم برخی کشورهای نمونه چگونه عمل کرده‌اند؟

بنا بر اعلام وزارت نیرو، انرژی برق به‌عنوان یکی از گران‌ترین انرژی‌های موجود در جهان و زیرساخت همه بخش‌های زندگی امروز بشر را در بر گرفته است. به‌ویژه آنکه در شرایط اوج بار استفاده بهینه از برق به‌مراتب جایگاه در خور توجه و حساسیت ویژه‌ای نیز پیدا می‌کند.

بنابراین شرایط، هر یک از کشورهای جهان به فراخور ویژگی‌های اختصاصی و به‌منظور جلوگیری از بروز بحران و همین‌طور عبور از این وضعیت، نسبت به اجرای ایده‌ها و الگوهای بومی شده مدیریت مصرف برق اقدام‌های گوناگونی را در دستور کار قرار می‌دهند، زیرا پر کردن فاصله ناترازی میان تولید و مصرف برق، آن‌هم در ایام و ساعت‌های کوتاهی از سال، به شکل ساخت نیروگاه، از توجیه اقتصادی و منطقی برخوردار نیست.

الگوی هلند و فرانسه: کوپن صرفه‌جویی

گاز و برق در کشور هلند نسبتاً گران است و ماهانه در حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ یورو تخمین زده می‌شود. یکی از طرح‌های تشویقی که هلند برای مشترکان برق در نظر گرفته، کوپن انرژی است که خانوارها می‌توانند با آن، اقلام بهینه‌سازی مصرف انرژی مثل برق و گاز را خریداری کنند.

از جمله‌ اقدام‌های دولت فرانسه نیز از زمان بحران اوکراین، اعطای کوپن انرژی شامل برق و گاز، به ۳۸ میلیون نفر بوده است. همچنین دولت فرانسه «سپر تعرفه‌ای» طراحی کرده که شامل تعیین سقف قیمت گاز و برق برای بخش خانگی است.

راهکار کانادایی‌ها: کاهش ۵۰ درصدی برق صنایع

در کانادا، اگرچه در بیشتر سال‌ها بخش صنایع به‌صورت داوطلبانه مصرف برق خود را در ایام اوج بار کاهش می‌دادند، اما در برخی سال‌ها هم دولت خواستار کاهش مصرف ۵۰ درصدی برق در زمان اوج بار مشتریان تجاری و صنعتی شد.

برای رسیدن به این هدف، صنایع پُرمصرف مانند خودرو، تولید خود را متوقف کردند. همچنین دولت فدرال همه فعالیت‌های غیرضروری را تعطیل کرد.

ایده برزیلی‌ها: صرفه‌جویی اجباری

دولت برزیل در سال ۲۰۱۱ برای عبور از شرایط بحرانی اوج بار شبکه برق و با هدف کاهش ۲۰ درصد از میزان مصرف برق خود، تصمیم گرفت برنامه‌های صرفه‌جویی انرژی را به‌صورت اجباری برای همه بخش‌ها به اجرا درآورد.

نیوزیلندی‌ها با کمپین «۱۰ برای ۱۰»

در بحران سال ۲۰۰۱ نیوزلند، دولت برای کاهش داوطلبانه ۱۰ درصد از مصرف برق در مدت ۱۰ هفته، یک فراخوان عمومی انجام داد. به دنبال این فراخوان برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی با عنوان کمپین «۱۰ برای ۱۰» به‌تناوب به این موضوع پرداختند.

این کمپین علاوه بر موفقیت در کاهش ۱۰ درصدی مصرف برق، در بخش دولتی موجب صرفه‌جویی ۱۵ درصدی برق شد.

تجربه یونان با پرداخت یارانه نقدی

دولت این کشور اعلام کرده است به‌ازای کاهش مصرف برق خانوارها به آن‌ها یارانه نقدی پرداخت می‌کند. یعنی به‌ازای کاهش هر ۳۰۰ کیلووات مصرف ۹ یورو یارانه پرداخت می‌کند تا به این شکل میزان مصرف انرژی را کاهش دهد.

موضع کوبایی‌ها: سهمیه‌بندی برق

بحران برق در کوبا در سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۶ موجب قطع برق شدید در سراسر کشور شد. در ژوئیه ۲۰۰۵ شبکه دچار ۱۸ درصد اضافه‌بار شد. در این حالت سهمیه‌بندی برق مشترکان در دستور کار دولت قرار گرفت.

نگرش روس‌ها: برچسب انرژی

روس‌ها اصولاً به صرفه‌جویی عادت دارند. مردم روسیه در زمان خرید وسائل برقی به میزان مصرف انرژی کالا بسیار اهمیت می‌دهند و برای استفاده بهینه به توصیه‌های دفترچه راهنما و فروشندگان به‌دقت عمل می‌کنند. استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف و دیودی روش بسیار رایجی برای صرفه‌جویی در انرژی در روسیه است.

در روسیه استفاده از وسایل پُرمصرف مانند ماشین لباسشویی، اتو و جاروبرقی در ساعت های اوج مصرف ممنوع است.

روش آمریکایی‌ها: کمپین‌های تبلیغاتی و تبادل ویدئوهای خنده‌دار

لوایح پیشنهادی برای مصرف بهینه انرژی در کنگره آمریکا توانسته است با استفاده از کمپین‌ها و هزینه در تبلیغات، به میزان قابل‌ملاحظه‌ای مصرف انرژی را در این کشور کاهش دهد و علاقه مردم به تبادل تصاویر و ویدئوهای جذاب و خنده‌دار می‌تواند به ابزاری برای توزیع پیام‌های خلاقانه و جالب صرفه‌جویی انرژی تبدیل شود. در این آگهی‌ها باید با هدف گرفتن افراد و به‌ویژه کودکان تاکید کرد که مردم این توانایی را دارند تا هر روز انتخاب‌های هوشمندانه‌تری داشته باشند.

گروه مردم‌نهاد و غیرانتفاعی «میشیگان سیوز» که باهدف بهبود شیوه مصرف انرژی شکل‌گرفته، کمپینی با نام «جلوگیری از فاجعه انرژی» ایجاد کرده است تا با ساخت پیام‌های تبلیغاتی به آگاه‌سازی جامعه در باره پیامدهای ناگوار مصرف بی‌رویه انرژی بپردازد.

گروه «اتحاد برای حفظ انرژی» نیز با این ایده تشکیل شده است که باید مصرف‌کنندگان را از سنین کودکی آموزش داد تا صرفه‌جویی انرژی برای آنها یک عادت شود.

در کالیفرنیا تخفیف برای خرید وسایل‌ برقی بهینه در نهایت موجب صرفه‌جویی ۱۰۰ مگاواتی در سال ۲۰۰۲ شد.

کمپین Cool Biz در ژاپن

یک گزینه آسان و کم‌مصرف برای خنک‌سازی بیش از حد، جلوگیری از پوشیدن کراوات و کت در طول تابستان است. در ۱۰ سال گذشته، ژاپن با ابتکار «Cool Biz» خود این گزینه را امتحان کرده است. با ابتکار وزارت محیط‌زیست ژاپن در سال ۲۰۰۵ و در تلاش برای کاهش سریع انتشار کربن، پویش Cool Biz ادارات را ترغیب می‌کند تا دمای کولر را در اتاق‌ها کمتر از ۲۸ درجه سانتیگراد (۸۲.۴ درجه فارنهایت) تنظیم کنند، این دما در ادارات ایالات متحده برای تابستان ۷۰ درجه (فارنهایت) F است.

در توکیو در طول بحران برق برخی از کارخانه‌ها زمان تولید خود را به ساعات کم‌باری و یا روزهای آخر هفته که میزان بار شبکه برق کمتر است، انتقال دادند. برخی دیگر از کارخانه‌ها نیز تولید خود را به‌صورت کامل متوقف کردند.

الگوی مالزی: افزایش مالیات بر مصرف اضافی

مصرف برق در مالزی به‌عنوان یکی از کشورهای جنوب شرق آسیا که فقط دارای یک‌فصل گرم و بارانی است، به طور غیرقابل‌پیش‌بینی می‌تواند افزایش یابد و دولت از طریق برنامه‌های مختلف درصدد کاهش مصرف و یا مصرف بهینه انرژی است.

در بخش مصرف انرژی در خانوارها دولت مالزی با اجرای برنامه‌هایی از قبیل؛ استفاده از برچسب انرژی در کولر، یخچال، تلویزیون، پنکه، پلوپز، کتری‌برقی، ماشین لباسشویی، مایکرویو، خشک‌کننده لباس و ظرف‌شویی، مصرف‌کننده را از میزان مصرف خودآگاه می‌سازد. در این رده‌بندی‌های مصرفی و افزایش مالیات بر مصرف اضافی نیز می‌شود.